Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ

Τα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι η Θεσσαλονίκη αναπνέει από το 3000πχ. Ωστόσο η ίδρυση της πόλης της Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται από τον Κάσσανδρο το 315 π.Χ. και μέχρι σήμερα, η Θεσσαλονίκη είναι η «πρωτεύουσα» στο Βόρειο ελλαδικό χώρο. Η σημερινή μορφή της σχηματίζεται  μετά την πυρκαγιά του 1890 η οποία καταστρέφει όλη την περιοχή γύρω από το λιμάνι και απειλεί και τον Λευκό Πύργο. Η δύναμη της φωτιάς αφήνει ανέπαφο μεγάλο μέρος της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, η οποία διασώζεται μέχρι σήμερα. Η  Θεσσαλονίκη ανοικοδομείται κατά τους δυτικούς νεώτερους ρυθμούς και επεκτείνεται ξεπερνώντας τα προστατευτικά τείχη. Επεκτείνεται δυτικά από τα λαϊκά στρώματα και ανατολικά από την ανώτερη οικονομική τάξη.

Στα ανατολικά,  οι μεγαλοαστοί διαθέτουν εξοχικές επαύλεις και πύργους, κτίρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ομορφιάς. Σήμερα ελάχιστα δεν έχουν μετατραπεί σε πολυκατοικίες, αυτά όμως που διατηρήθηκαν μετατρέπουν την οδό Βασιλίσσης Όλγας σε αρχιτεκτονικό μνημείο,  το οποίο προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση σε σχέση με τις απλές, μικρές και φτωχικές κατοικίες των δυτικών περιοχών. Αυτοί οι δύο κόσμοι των μόνιμων κατοίκων της Θεσσαλονίκης συναντώνται στην πλατεία Αριστοτέλους, την κεντρική πλατεία της πόλης, η οποία αποτελεί ένα μοναδικό οργανικό χώρο συγκέντρωσης από κάθε γεωγραφική περιοχή του πλανήτη. Αποτελεί την καρδιά της πόλης και ταυτόχρονα τα νοητά σύνορα των ανατολικών και των δυτικών συνοικιών.

 Κάτω από την ευρύτερη περιοχή της πλατείας Αριστοτέλους, μια δεύτερη πόλη ζει στον δικό της αιώνιο ύπνο αν και κατά διαστήματα προσπαθεί  να προσαρμοστεί στις σύγχρονες περιβαλλοντικές συνθήκες. Ένα από αυτά βρίσκεται στην κορυφή της πλατείας και είναι η αρχαία αγορά, η οποία μέσα από τις στοές της προσπαθεί να συνταιριάξει τον χρόνο. Παρελθόν και μέλλον συνεργάζονται και δημιουργούν μια νέα παράμετρο, την νεώτερη αγορά, το Καπάνι και το Μοδιάνο όπου οι γεύσεις  Ανατολής και Δύσης δημιουργούν ένα μόνιμο, ρυθμικό κάλεσμα σε αυτόν τον πολύμορφο και πολύχρωμο χώρο.Η Αριστοτέλους αποτελεί τη χρυσή τομή στον πίνακα που ονομάζεται Θεσσαλονίκη και δωρίζει μια πρωτοτυπία δύο σημεία ορίζοντα. Από τη μία πλευρά, ψηλά πάνω στο βουνό η Άνω Πόλη, μια περιοχή όπου συγκέντρωσε κυρίως τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και από την άλλη τη θάλασσα, τον Θερμαϊκό κόλπο, ο οποίος καθρεπτίζει την ιστορία της σημερινής Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα στις καμάρες, οι οποίες περιστοιχίζουν την πλατεία συγκεντρώνονται όλοι οι πολιτισμοί, όλες οι κοινωνικές τάξεις. Παλαιότερα αποτελούσε μέτρο για την επιτυχή συγκέντρωση των οπαδών όλων των κομμάτων. Σήμερα η ανθρωποχαρτογράφηση της πλατείας  αποτελεί απόδειξη ότι η Θεσσαλονίκη είναι το σταυροδρόμι των αντιθέσεων.

Μια Θεσσαλονίκη όπου ποτέ δεν θα μπορέσει κανείς  να αποπροσανατολιστεί, η πιο εύκολη πόλη για να την περιηγηθείς, η πόλη η οποία είναι η ίδια σε χωροχρονική διάσταση με τη Θάλασσα, όλοι οι δρόμοι της οδηγούν στον Θερμαϊκό κόλπο όπου δεσπόζει το τελευταίο απομεινάρι των τειχών, ο Λευκός Πύργος, το σύμβολο της πόλης για τους νεώτερους. Για τους παλαιότερους το σύμβολο της πόλης είναι ο πλάτανος διότι τα πλατάνια βρίσκονται σε κάθε γωνιά της πόλης, έτοιμα να προσφέρουν τον ίσκιο τους. Τα πλατάνια, χαρακτήρισαν περιοχές όπως το Μπες Τσινάρι στα σφαγεία, την περιοχή Τσινάρι στην Άνω πόλη, την πλατεία Ναυαρίνου, την παλιά παραλία. Μια ακόμη απόδειξη είναι το αιωνόβιο πλατάνι της πλατείας Τσιρογιάννη,  εξάλλου Τσινάρι σημαίνει Πλατάνι, λένε όσοι το αναγνωρίζουν ως το σύμβολο της Θεσσαλονίκης.

Η Θεσσαλονίκη με τον πολυπολιτισμικό της χαρακτήρα δημιουργεί μια πορεία προς τα πίσω για να διαμορφώσει μια νέα παράλληλη ευρωπαϊκή ζωή προς το μέλλον.

Αφροδίτη Παπαδημητρίου